WYBIÓRCZOŚĆ POKARMOWA
Coraz częściej do gabinetów neurologopedycznych trafiają dzieci, które z różnych powodów nie chcą jeść. Czy wizyta u neurologopedy to słuszna decyzja rodziców? Biorąc pod uwagę różnorodność czynników wpływających na rozwój funkcji pokarmowych, neurologopeda jest jednym z tych specjalistów, którzy faktycznie mogą pomóc rozwiązać problem dziecka i całej rodziny.
Czym jest wybiórczość pokarmowa ?
Wybiórczość pokarmowa to specyficzny i trwały wzorzec zachowania, polegający na odmawianiu spożywania pokarmów, które nie należą do grupy preferowanej przez dziecko. Może ono preferować te produkty, które mają charakterystyczną konsystencję (np. płynną), które reprezentują określoną markę handlową lub występują wyłącznie w jednym smaku czy kolorze.
Wybiórczości pokarmowej towarzyszą zwykle specyficzne zachowania, np. opór przed samodzielnym jedzeniem, dławienie się, reagowanie odruchem wymiotnym, wypluwanie jedzenia, trudności z żuciem pokarmów oraz ich połykaniem, zabawa jedzeniem, podwyższony niepokój i poziom pobudzenia czy też zaburzenia obsesyjno-kompulsywne nie tylko związane z jedzeniem. Dzieci prezentujące wzorzec wybiórczego jedzenia miewają utrudnione relacje społeczne i czują się wykluczane z grupy. Nadmierne skupianie uwagi otoczenia na niejedzeniu dziecka często doprowadza do przymuszania i komentowania problemu przez otoczenie, co – niestety – wzmaga niechęć i strach.
Dziecko z wybiórczością pokarmową zazwyczaj bez zastrzeżeń je produkty z grup preferowanych, z niechęcią odnosi się do tych, których nie akceptuje, natomiast nowe produkty wywołują u niego niepokój.
PRZYCZYNY WYBIÓRCZOŚCI POKARMOWEJ
Przyczyny zaburzeń procesów związanych z karmieniem i jedzeniem mogą być różne: organiczne, motoryczne, behawioralne, sensoryczne oraz środowiskowe. Niekiedy są one spowodowane błędami w kształtowaniu zdrowych nawyków żywieniowych lub negatywnymi doświadczeniami (o charakterze traumatycznym). Według Lori Overland w sensoryczno-motorycznym podejściu do karmienia obserwuje się, że doświadczenia sensoryczne wyzwalają odpowiedź motoryczną. Prostym przykładem tej zależności jest odgryzienie kawałka twardej skóry chleba lub sucharka. Informacja sensoryczna sprawia, że nie połykamy go natychmiast, ale zaczynamy gryźć lub żuć (w zależności od konsystencji). Dziecko, które nie ma warunków motorycznych, aby sprawnie przechodzić przez poszczególne, coraz wyższe poziomy rozwoju funkcji pokarmowych, będzie przyjmowało takie, które mają konsystencję płynną lub papkowatą i na odwrót. Przykładowo dziecko z nadwrażliwością dotykową wnętrza jamy ustnej, czyli z problemem sensorycznym, będzie preferowało wyłącznie produkty płynne, bez grudek, co też ograniczy trening umiejętności motorycznych w obrębie jamy ustnej. Jak widać, tych dwóch obszarów nie da się od siebie odseparować, każdy ruch przynosi sensoryczną informację zwrotną, a każdy bodziec zmysłowy wpływa na rozwój ruchu.
Każdy z nas ma swój własny profil sensoryczny, który decyduje o naszych wyborach czy preferencjach, sprawiając, że pewnych rzeczy będziemy się domagać, a innych – unikać. Czym innym są zaburzenia przetwarzania sensorycznego. To one właśnie sprawiają, że to, co dla nas jest przyjemne i wręcz naturalne, innym sprawia ból lub powoduje przeciążenie sensoryczne.
Dziecko z nadwrażliwością dotykową wnętrza jamy ustnej, czyli z problemem sensorycznym, będzie preferowało wyłącznie produkty płynne, bez grudek, co też ograniczy trening umiejętności motorycznych w obrębie jamy ustnej.
Rodzicu, jeśli niepokoi Cię zachowanie swojego dziecka w trakcie przyjmowania posiłków lub chcesz zasięgnąć po prostu porady specjalisty z zakresu Treningu Żywienia możesz skorzystać z konsultacji neurologopedycznej w Fundacji AMI. Zapraszamy do kontaktu !
