KOMUNIKACJA WSPOMAGAJĄCA I ALTERNATYWNA
Co to jest AAC?
AAC to ogół metod, które są stosowane do wspierania komunikacji osób mających trudności w werbalnym porozumiewaniu się. Metody te umożliwiają takim osobom wyrażanie swoich potrzeb, preferencji, myśli, opinii, a w konsekwencji pomagają w nawiązywaniu relacji z innymi osobami.
AAC wspiera budowanie tożsamości osoby niemówiącej, pozwala jej stać się autonomiczną jednostką, a tym samym daje niezależność i poczucie wpływu na swoje życie.
Nauka porozumiewania się jest najistotniejszym ze wszystkich oddziaływań terapeutycznych podejmowanych wobec osób niemówiących.
Dla kogo?
Użytkownikiem AAC może być każda osoba, która ma problemy w zakresie ekspresji i/lub rozumienia mowy.
Użytkownikami komunikacji wspomagającej są dzieci, u których rozwój mowy jest zaburzony (np. z dysfazją rozwojową). W takim przypadku wprowadza się symbole (gesty i/lub znaki graficzne), które pomagają dziecku rozumieć język i coraz lepiej go używać, wspomagając tym samym proces nabywania mowy. Należy przy tym wyraźnie zaznaczyć, że znaki (najczęściej gesty) są używane równocześnie z mową, wzmacniając komunikaty słowne, ale nie zastępując ich.
Komunikacja wspomagająca jest także pomocna w przypadku osób, które używają mowy, ale ich artykulacja jest niezrozumiała dla otoczenia. W takiej sytuacji AAC pełni rolę uzupełniającą mowę.
Komunikacja alternatywna przeznaczona jest dla osób, które nie mogą mówić (np. osoby z afazją motoryczną) lub nie używają mowy do komunikacji, często mając także problemy z rozumieniem mowy (osoby z autyzmem, upośledzeniem umysłowym, afazją sensoryczną). Celem oddziaływań w tym przypadku jest znalezienie takiej formy ekspresji, która stanie się dla osoby niemówiącej stałym sposobem na porozumiewanie się z otoczeniem.
Jakimi metodami pracujemy?
Pracując z dziećmi niemówiącymi wykorzystujemy wiele metod i technik, w zależności od preferencji i możliwości rozwojowych dziecka. W sposób niedyrektywny pracujemy też nad budowaniem motywacji do komunikacji jako istotnego elementu w procesie nauki porozumiewania się.
MAKATON – system gestów i symboli graficznych, które mogą być stosowane razem lub oddzielnie. Użytkownikami Makatonu są zarówno osoby z trudnościami w porozumiewaniu się, jak również dzieci w okresie przedwerbalnym i z opóźnionym rozwojem mowy. Wykorzystując naturalny system komunikacji, jakim są gesty, i naśladując zachowania komunikacyjne dorosłych dziecko może nabyć umiejętność komunikowania się zanim jeszcze zacznie mówić.
PECS (ang. Picture Exchange Communication System) – system fizycznej wymiany symboli (jako nośników znaczenia) pomiędzy osobą niemówiącą a jej rozmówcą. Powstał w 1985 roku jako program treningu porozumiewania się dla dzieci z autyzmem, u których trudności komunikacyjne wynikają głównie z deficytów w sferze społecznej. Dzieci te często unikają interakcji, nie wykazują inicjatywy i komunikują się tylko w odpowiedzi na wyraźna prośbę.
PECS oparty jest na zasadach typowego rozwoju języka – dziecko najpierw komunikuje się za pomocą pojedynczych słów/symboli, a potem uczy się, jak łączyć je w coraz bardziej rozbudowane zdania.
MÓWIK – Mówik to program do komunikacji alternatywnej i wspomagającej przeznaczony do użytku na urządzeniach z systemem Android posiadających ekran dotykowy. Jest to narzędzie, które umożliwia ludziom niemówiącym lub z ograniczeniami w mowie komunikowanie się z otoczeniem za pomocą symboli i syntezatora mowy. Komunikator MÓWIK to możliwość dodawania nowych symboli, zdjęć i dostosowywania tablic do potrzeb użytkownika, umożliwia użytkownikom komunikowanie się za pomocą symboli i syntezatora mowy, umożliwia instalację na kilku urządzeniach w zależności od licencji stanowiska np. tablecie i smartfonie, z możliwością synchronizacji tablic, program jest dostosowany do specyfiki języka polskiego, eliminując problemy z gramatyką.
C-EYE – Komunikator urządzenie Cyber Oko stosowane w neurorehabilitacji. Służy do usprawniania pracy mózgu dziecka. Właściwości modułu neurorehabilitacji dają możliwość stymulacji funkcji językowych, wzrokowo – przestrzennych, pamięci, myślenia, umiejętności komunikacji. Jest to nowoczesny system, który śledzi ruch gałek ocznych, co umożliwia alternatywną komunikację.
Materiał źródłowy:
https://www.centrumincorpore.pl/oferta/nowoczesne-terapie/69-komunikacja-wspomagajaca-i-alternatywna-aac
